Δημοσιογραφικά φυτώρια

28.11.2009. Του λ:ηρ
 

Πριν λίγες μέρες βρέθηκα (ξανά) κριτής σε επιστημονικό διαγωνισμό μεταξύ μαθητών τοπικών γυμνασίων και λυκείων.  Τα science fairs με ενθουσιάζουν διότι με φέρνουν σε άμεση επαφή με τη δημιουργικότητα εφήβων που ενδιαφέρονται για την επιστήμη και την τεχνολογία — πιστεύω πως ως έφηβος κάπως έτσι ήμουν κι εγώ.  Οι διαγωνισμοί αυτοί γίνονται συνήθως σε κάποιο λύκειο που αναλαμβάνει να φιλοξενήσει την διοργάνωση και ανοίγει τις πόρτες τους σε κριτές, διαγωνιζόμενους, και επισκέπτες.

Κάθε φορά, όμως,  που πηγαίνω σε τέτοιες διοργανώσεις πρώτα σταματώ στο σχολικό τυπογραφείο και στα γραφεία της σχολικής εφημερίδας επειδή τους έχω αδυναμία.  Σχεδόν κάθε γυμνάσιο και λύκειο (και πάρα πολλά δημοτικά σχολεία) έχουν τις μαθητικές εφημερίδες τους.  Μέσα από τις εφημερίδες αυτές τα παιδιά μαθαίνουν τις βασικές αρχές της δημοσιογραφίας: fact checking (επιβεβαίωση πληροφοριών πριν δημοσιευτούν), τη διαφορά μεταξύ reporting (ειδησεογραφίας) και editorializing (ειδησεογραφία με υποκειμενικά στοιχεία), κ.ά.

Μέσα από αυτή την εμπειρία κάποια παιδιά αποκτούν μεράκι για την δημοσιογραφία και συνεχίζουν την ενασχόλησή τους με τις φοιτητικές εφημερίδες που εκδίδονται σχεδόν σε κάθε πανεπιστήμιο.  Παράλληλα κάποια αρχίζουν να γράφουν για τον ελεύθερο τύπο (free press) και κάποιοι γίνονται δεκτοί ως δόκιμοι (interns) σε εφημερίδες μεγαλύτερης εμβέλειας.

Η δημοσιογραφία, δηλαδή, στις ΗΠΑ καθορίζεται από μια βιωματική αισθητική που παρόμοιό της δεν έχουμε στην Ελλάδα.  Οι μαθητικές και φοιτητικές εφημερίδες αποτελούν δημοσιογραφικά φυτώρια με παράδοση.   Από τη Harvard Crimson που ιδρύθηκε το 1873, ως την Prodigy στο University of California Merced που πρωτοκυκλοφόρησε το 2006, οι εφημερίδες αυτές δίνουν σε μελλοντικούς δημοσιογράφους μια μοναδική ευκαιρία: να ωριμάσουν επαγγελματικά σ’ ένα περιβάλλον το οποίο είναι πιο ανεκτικό σε σφάλματα που συνοδεύουν την επαγγελματική κατάρτιση (χαρακτηριστικό παράδειγμα το πρόσφατο και μάλλον κακόγουστο άρθρο στην φοιτητική εφημερίδα του Reed College).

Μέσα από αυτά τα δημοσιογραφικά φυτώρια παράγεται και συντηρείται μια ώριμη επαγγελματική τάξη δημοσιογράφων με αντίληψη και σεβασμό για την δεοντολογία του Τύπου.  Από αυτή την τάξη έχουν βγει δημοσιογράφοι όπως ο Thomas Friedman κι ο ομογενής John Kass.

Κι από τα φυτώρια αυτά συνεχίζουν να έρχονται νέοι δημοσιογράφοι, με μεράκι, ενθουσιασμό αλλά και εμπειρία.

Σήμερα στην Ελλάδα ελάχιστα σχολεία και πανεπιστήμια τυπώνουν εφημερίδες.  Η αδιαφορία αυτή έχει δυο συνέπειες.  Αφενός δεν υπάρχει μαθητευόμενη τάξη δημοσιογράφων κι αφετέρου δεν καλλιεργείται το αισθητήριο και η αγάπη για τον ποιοτικό τύπο.  Το αποτέλεσμα το βλέπουμε κάθε μέρα που ανοίγουμε τα φύλλα των Ελληνικών εφημερίδων.

Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο του πανεπιστημιακού στις ΗΠΑ Λεωνίδα Ηρακλειώτη